Kahramanmaraş merkezli ve 10 ilimizi etkileyen depremin ardından herkesin merak ettiği ‘Evim Güvenli mi?” sorusuna İnşaat Mühendisleri Odasından cevap geldi.
İnşaat Mühendisleri Odası Edirne Temsilciliği Başkanı Kadir Aydoğdu, yaptığı yazılı açıklamada, “Kahramanmaraş Merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde meydana gelen ve çevre illerde de büyük can ve mal kaybına sebep olan depremde hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allahtan Rahmet, yaralılara acil şifalar, yakınlarına başsağlığı diliyoruz” dedi.
VATANDAŞLAR MERAK EDİYOR
Aydoğdu, yaraların sarılması ve bir daha bu tür felaketlerin yaşanmaması için gerekli önlemlerin alınmasını dilediğini de ifade ederek, “Vatandaşlarımızdan alınan yoğun telefon müracaatları ile, yaşadığı konuttan deprem güvenliği açısından şüphe edenlerin ne yapması, hangi incelemelerin yapılması, hangi raporların alınacağı, binanın durumuna göre, hangi işlemlerin kimler tarafından yapılacağı sorulmaktadır. Bu konuda TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası tarafından hazırlanan ve yayınlanan broşürde açıklanmıştır.
Öncelikli olarak yapılması gerekenler Bina Performans analizidir. Bu analizlerin il merkezi ve ilçelerde faaliyet gösteren İşyeri Tescil Belgesi (İTB) ve Serbest İnşaat Mühendisliği (SİM) belgesine sahip, bürolara yaptırılması mümkündür” dedi.
EVİM GÜVENLİ Mİ?
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası tarafından, yayınlanan broşürde şu bilgilere yer verildi:
“Yaşadıkları konutun deprem güvenliğinden şüphe eden vatandaşlar ne yapmalı? Hangi incelemeler yapılmalı? Hangi raporlar alınmalı? Binanın durumuna göre hangi işlem yapılmalı?
TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI HASAR TESPİT ÇALIŞMASI
Depremden hemen sonra yapılır. Resmi olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği müdürlüğü tarafından yapılır. Detaylı analiz ve testler yapılmadan gözlemsel olarak yapılır. Binanın depremden kaynaklı hasar alıp almadığı tespit edilir. Hasarsız, Hafif Hasarlı, Orta Hasarlı ya da Ağır Hasarlı olarak sınıflandırılır. Hazırlanan raporlara 1 ay içerisinde itiraz edebilirsiniz.
Kesinlikle kullanılamaz. Hemen boşaltılmalı. Orta Hasarlı, Kullanıma uygun değil. Hemen boşaltılmalı. Güçlendirme yapılabilir.
Yapısında gözlemlediği değişikliklere dair ve/veya şüphelerini gidermek isteyen kişiler, Bina Durum Tespiti Raporu hazırlanması için; ilgili belediyesinden binanın onaylı mimari ve betonarme projesini temin ederek yapı alanında uzman SİM ve İTB belgesi olan İnşaat Mühendisine başvurur.
İnşaat Mühendisi tarafından yapılacak olan gözlemsel incelemede; Yapının projesine uygun olarak yapılıp yapılmadığı tespit edilir. Mevcut çatlakların yeri ve durumu incelenir. Beton kabuk bölgesinde oluşan çatlaklar belirlenerek, korozyona uğramış donatının durumu tespit edilir. Binada hareket olup olmadığı şüphesi değerlendirilir. İncelemeyi yapan İnşaat Mühendisi taşıyıcı sistem düzensizlikleri, çatlaklar, korozyon, oturma vs. durumlarını inceler, bunun yanı sıra basit hesaplar yaparak ön izlenim ve değerlendirmelerini “ön izlenim” ayrıntısında ortaya koyar. Bina Durum Tespit Raporu hazırlanarak ileri düzey inceleme gerekip gerekmediğine karar verilir.
BİNA DURUM TESPİT RAPORU
Bina Performans Analizi, SİM/ İTB sahibi İnşaat Mühendisleri tarafından hazırlanır. Depremin öncesinde veya depremden sonra yapılabilir. İleri Düzey İnceleme gerekirse; Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (2018)’e göre; Taşıyıcı sistemden yeterli sayıda karot numunesi alınır. Taşıyıcı sistemde yeterli sayıda donatı tespiti yapılır. Detaylı rölöve çalışması yapılır. Zemin etüd raporu hazırlanır. Tüm veriler kullanılarak, TBDY 2018 ilgili bölüm esaslarına uygun olarak analiz yapılır. Deprem esnasında taşıyıcı sistemin görebileceği hasarlar bilgisayar ortamında tahmin edilir ve binanın performansı ortaya konur.
Bina Güvensiz ise; Bina güçlendirme veya yeniden yapım senaryoları mümkün olan en kısa sürede değerlendirilerek güvenli yapı kullanımı sağlanmalıdır.
GÜÇLENDİRME
Depremin öncesinde veya depremden sonra yapılabilir. Yapı güvenliğinin sağlanması için güçlendirme tercih edilirse; Taşıyıcı sistemin tümü dikkate alınarak, taşıyıcı sisteme perde eklemeye, taşıyıcı sistem elemanlarının güçlendirilmesi yöntemlerine karar verilir ve güçlendirme uygulama projesi hazırlanır. İlgili belediyesine güçlendirme ruhsatı başvurunda bulunulur. Güçlendirme maliyeti yapının durumuna göre değişiklik gösterebilir. Uygulama aşamasında iş sağlığı ve iş güvenliği açısından yapının boşaltılması tercih edilir. İnşaat aşamasında şantiye şefi olarak İnşaat Mühendisinin (tercihen tecrübeli) görevlendirilmesi gerekmektedir. Uygulamanın yapı denetim firmaları tarafından denetlenmesi zorunludur. Güçlendirme Projeleri, SİM/ İTB sahibi İnşaat Mühendisleri tarafından hazırlanır.
ÇATLAKLARIN KAPATILMASI İLE YAPILACAK ONARIMLAR
Depremin öncesinde veya depremden sonra yapılabilir. 6306 Sayılı Kentsel Dönüşüm Kanunu Kapsamında yapılır. Bina sahipleri (kat malikleri) Kentsel Dönüşüm Kanunu kapsamında binalarını yıkıp yenilemeye karar verdikten ve bu doğrultuda hazırlıklarını yaptıktan sonra bu raporun çalışmasını başlatmaları daha uygun olur. Binanın riskli olup olmadığı tespiti için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı sitesindeki lisanslı kuruluşlara başvurulması gerekir. Zemin katta bulunan taşıyıcı sistem üzerinden yeterli sayıda karot numunesi alınarak Beton kalitesi tespit edilir. Taşıyıcı sistemde yeterli sayıda donatı tespiti yapılır. (6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğine göre analiz raporu hazırlanır). Binanın depreme karşı dayanıklı olup olmadığı bilgisini vermez. Kentsel dönüşüm yasası kapsamında binanın yıkılması gerekip gerekmediğini tespit eder. Yapının Riskli Yapı olarak tespit edilmesi halinde yıkım süreci başlar.”
Yavuz Göktaş
