ADD Edirne Şubesi Yönetim Kurulu adına, ADD Edirne Şubesi Y.K. Başkanı Celil Özcan, yayınladığı mesajda şunları kaydetti: “Ülkemizin kurtarıcısı ve Devletimizin kurucusu Büyük önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım, Yunanistan’ın Selanik şehrine bağlı bir yerleşim yeri olan Langaza’da 1857 yılında doğdu. 14 Ocak 1923 tarihinde İzmir’de vefat etti. Çocukları; Mustafa Kemal Atatürk, Makbule Atadan, Naciye, Fatma, Ömer ve Ahmet’tir. Babası Sofuzade Feyzullah (Sadullah) Ağa, annesi Molla Hanım olarak anılan Ayşe Hanım'dır.
“ZÜBEYDE HANIM YÖRÜKTÜR”
Zübeyde Hanım’ın ailesinin temelleri Yörüktür, bu yüzden Zübeyde Hanım’ın ve Mustafa Kemal’in gözleri mavi, saçları sarı, bu görünüme en çok Tarsus bölgesindeki Yörüklerde rastlanıyor. Bu özellik resmi kayıtlarda da var. Zübeyde Hanım’ın annesi ve babası olan Sofulardan Feyzullah Efendi ile Ayşe Hanım’ın ailesinin temeli, Osmanlı’nın fetih yıllarında Karaman’dan göç ederek Selanik ve çevresini yurt tutmuş Yörük Türklerine dayanmaktadır.
“GERİYE SADECE MUSTAFA’SI KALDI”
Zübeyde Hanım, 1871 yılında Selanik’te gümrük memuru olan Ali Rıza Efendi ile evlendi. 1872’de ilk kızı Fatma dünyaya geldi. Fatma’yı üç yaşında iken kaybetti. 1874’te Ahmet’i, 1875’te Ömer’i, 1881’de de Mustafa’yı doğurdu. Mustafa daha iki yaşında iken Zübeyde Hanım, iki oğlu Ahmet ile Ömer’i kuşpalazı hastalığından yitirdi. Kader, üç çocuğunu küçük yaşta elinden almış geriye sadece Mustafa’sı kalmıştı. 1885’te Makbule’yi, 1889’da Naciye’yi doğurdu. 1901’de ise küçük kızı Naciye’yi kaybetti. 6 çocuktan geride sadece Mustafa ile Makbule kaldı. Hayatta kalan tek oğlu Mustafa zeki bir çocuktu, öğrenme konusunda çok tutkuluydu.
Balkan Savaşı’nda Selanik kaybedilince Mustafa Kemal Paşa’nın annesi ile kız kardeşi Yunanistan’ın eline geçen Selanik’te kaldı ve zor şartlarda İstanbul’a geldi.
Mustafa Kemal Paşa’nın, 16 Mayıs 1919’da Samsun’a hareket etmesiyle Zübeyde Hanım için hasret ve tedirginlik dolu zor günler yeniden başladı. 11 Mayıs 1920’de Mustafa Kemal Paşa, İstanbul’da toplanan bir Divan-ı Harp tarafından idama mahkum edildi. Zübeyde Hanım, duyduğu sıkıntı ile felç geçirdi.
1922 yılında Sakarya Zaferi’nden sonra Büyük Taarruz’dan önce Mustafa Kemal, annesini Ankara’ya getirmenin yolunu buldu. 1922 yılının 24 Haziran’ın da Zübeyde Hanım, evlatlığı Abdürrahim ile Çankaya’daki bağ evine yerleşti. Büyük Zafer, 26 Ağustos 1922 sabahı Kocatepe üzerinden Sincanlı ovasına doğru başlatılan Büyük Taarruz ile kazanıldı.
“VEFAT ETTİĞİNDE 66 YAŞINDAYDI”
Oğlunun büyük başarısını gören Zübeyde Hanım mutluydu. Ancak hastalığı çok ağırlaşmıştı. İzmir’e müstakbel gelini Latife Hanım’ın yanına tedavisi için gönderildi. 14 Ocak 1923’te İzmir’de, yıllardır hasretini çektiği hayatta kalmış biricik oğlunun başarısını gördükten sonra 66 yaşında vefat etti. Karşıyaka’da 1940 yılında anıt mezara dönüştürülen kabrinde son uykusuna çekildi.
Zübeyde Hanım, en çok ‘Dağlar Dağlar Viran Dağlar’ türküsünü severdi. İki oğlunu ve iki kızını çocuk yaşta kaybetmiş bir ana yüreği, hayattaki tek oğlu Mustafa Kemal, vatan için ölümün kol gezdiği, Azrail’in mekan tuttuğu cephelerde savaşırken, o yakıcı hasreti gözyaşları ile serinletmesine vesile olan bu türküde teselli bulurdu.
“Zübeyde Molla” diye bilinen Zübeyde Hanım, 1921’de her sene hatim indirilmesi için Darüşşafaka’ya 20 bin kuruş bağışlamıştı.
Atatürkçü Düşünce Derneği Edirne Şubesi Yönetim Kurulu olarak, Zübeyde annemizi bedenen aramızdan ayrılışının 100. Yılında saygı, rahmet, minnet ve özlemle anıyoruz.”
Gözde Kabasakal
